Նախագիծ- «Կարդում ենք արևմտահայերեն»

Նախագիծ- «Կարդում ենք արևմտահայերեն»

Արևմտահայ բանաստեղծ Զահրատը (իսկական անուն ազգանունը՝ Զարեհ Յալտըզճյան) ծնվել է 1924  Կոստանդնուպոլսում: 1942 թվականին ավարտել է Կ. Պոլսի Մխիթարյան լիցեյը և ուսումը շարունակել Ստամբուլի պետական համալսարանի դեղագործական և բժշկական ֆակուլտետներում, որոնք կիսատ է թողել։ Սովորել Վիեննայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետում։ Աշխատակցել է պոլսահայ թերթերին, հանդեսներին, եղել «Մարմարա» օրաթերթի գրականության բաժնի վարիչ, «Սան» պարբերականի խմբագիր։

Առաջին բանաստեղծությունները լույս են տեսել 1943 թվին։ Հաջորդաբար լույս է ընծայել «Մեծ քաղաքը», «Գունավոր սահմաններ», «Բարի երկիք», «Բանաստեղծություններ», «Ծայրը ծայրին» և այլ ժողովածուները։ Հայաստանում լույս են տեսել «Մեծ քաղաքը» (1978), «Առանց քարի, առանց խաչի խաչքար» (1998) և «Բառերուն տակի քերթվածը» (2004) ժողովածուները։ Զահրատի բանաստեղծություններին բնորոշ են մեծ քաղաքում ապրող «փոքր» մարդու ողբերգականությունը, թեմաների բազմազանությունը, թարմ արտահայտչաձևերի յուրօրինակությունը։

Զահրատի առանձին գրքեր թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, հունարեն, լիտվերեն:

Ահմետ Էֆենտի փողոցը

Կիկո կը վախնա Ահմետ Էֆենտի փողոցեն անցնելու
Ահմետ Էֆենտի փողոցը մութ է
Մութին համբուրվող զույգեր կան

Կիկո կը վախնա Ահմետ Էֆենտի փողոցեն անցնելու
Իր առանձնությունը միտքը կ’իյնայ

 Ոխ
Միտքը դրեր է Կիկո
Պիտի չմեռնի
Դուք բոլորդ պիտի մեռնիք
Աշխարհ Կիկոյի պիտի մնա

Ու Կիկո աշխարհի վրա միս-մինակ
Բոլոր հայելիները պիտի կոտորե

ՕՏԱՐ

Քաղաքին այդ կողմերը օտար էին Կիկոյին
Բարձր բարձր շէնքերը օտար
Մարդիկը – գեղեցիկ կիները օտար

Գոգնոց հագած աղջիկ մը եկաւ
Հինգ ղրուշ դրաւ ափին –
Օտար էին մարդիկը – օտար –
Կիկօ մուրալու չէր ելած

Առաջադրանք

• Կիկոյի կերպարը Զահրատի ստեղծագործություններում:
• Գտնել Կիկոյի մասին գրված այլ բանաստեղծություններ:
•  Գրել կարծիք, վերլուծություն:

Կիկոյի կերպարը

Կիկոն շատ ինքնասեր անձնավորություն էր և մտածում էր միայն իր մասին:Նա չէր մտածում իրեն շրջապատող մարդկանց մասին, նաև նշվում է <<Դուք բոլորդ պիտի մեռնիք,Աշխարհ Կիկոյի պիտի մնա>>այսինքն բոլորը պետք է մեռնեն իսկ ամբողջ աշխարհը իրեն պիտի ենթարկվի և իրենը լինի:Իմ կարծիքով Զահրատը շատ հետաքրքիր է նկարագրում Կիկոյին ու ընդհանուր առմամբ շատ մեծ ցանկություն է առաջանում Կիկոյի մասին մնացած բանաստեղծությունները կարդալ:

Կարդալ «Մայմուն» բանստեղծությունը:  Ընթերցանություն, քննարկում, բառերի ուսումնասիրություն:

Մայմուն

Մայմուն որ կ´ըսեմ կապիկ չը կարծէք
Տան սև փիսիկին անունն է
Փիսիկ որ կ´ըսեմ աղուոր չը կարծէք
Աշխարհին ամենէն տգեղ կատուն է

Սեւ է որ կ´ըսեմ սեբ-սև չը կարծէք
Սեւութեանը մէջ աչքերը դեղին են
Դեղին որ կ´ըսեմ արեւ չը կարծէք
Արեւը մեկ է-աչքերն երկու են

Երկու որ կ´ըսեմ զատ զատ չը կարծէք
Երկուքին խորն ալ երազը մեկ է
Երազ որ կ´ըսեմ մեծ բան չը կարծէք
Մարդու մը կողմէ սիրուիլն է

Մայմուն որ կասեմ կապիկ չկարծեք,տան սև կարվի անունն ,փիկիկ որ կասեմ սիրուն չմտածեք,աշխարհի ամենատգեղ կատեւն է:Սև որ կասեմ շատ սև չկարծեք սեվության մեջ աչքերը դեղին են,դեղին որ կասեմ արև չկարծեք արևը մեկն է աչքերը երկու հատ:Երկու վար կասեմ առանձին չկարծեք,երկուսի հոգում էլ երազը նույնն ,երազ վոր կասեմ մեծ բան չկարծեք,մարդու մի կողմը սիրունն է:

Առաջադրանք

•  Ընթերցանություն, քննարկում:
•  Բանաստեղծությունը փոխադրել արևելահայերեն:

Զոհաբերում

Չորս ոչխար էին

Նախ առաջինը մորթեցին
Յետոյ երբ երկրորդը կը մորթէին
երրորդը փորձեց փախչիլ

Հազիւ տասը մեթր գնաց
ձերբակալեցին

Ես այդ երրորդին միսեն կերայ-
Կեանքի համ ուներ

Չորս ոչխար էին,առաջինը մորթեցին,հետո երբ երկրորդը մորթում էին երրորդը փորձեց փախչել:Հազիվ տասը մետր գնաց,ձերբակալեցին: Ես այդ երրորդին կերա,կյանքի համ ուներ

Կյանքի համ

Իմ կարծիքով կյանքի համը ամեն մեկի մոտ տարբեր է լինում մեկի մոտ լինում է դառը մեկի մոտ էլ քաղցր իմ կարծիքով Զահրատը հենց այս իմաստով էլ նշում է Կյանքի համ-ի իմաստը: